هموروئید یا بواسیر
هموروئید یا بواسیر زمانی اتفاق می‌افتد که رگ‌ها یا رگ‌های خونی در داخل و اطراف مقعد و پایین رکتوم متورم و تحریک می‌شوند. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که فشار اضافی روی این سیاهرگ‌ها وجود داشته باشد. هموروئید می‌تواند در داخل مقعد (داخلی) یا زیر پوست اطراف مقعد (خارجی) ایجاد شود. هموروئید هم در مردان و هم زنان بسیار شایع است. حدود نیمی از افراد تا سن ۵۰ سالگی به هموروئید مبتلا می‌شوند. به‌علاوه، بسیاری از زنان در دوران بارداری و زایمان به هموروئید مبتلا می‌شوند؛ چرا که فشار حمل نوزاد در شکم فشار بیش‌تری بر رگ‌های خونی ناحیه لگن وارد می‌کند. همچنین، زور زدن برای بیرون‌راندن نوزاد هنگام زایمان نیز فشار مضاعفی بر این رگ‌های خونی وارد می‌کند.
عوامل ابتلا به بیماری هموروئید
از جمله عوامل ابتلا به بیماری هموروئید عبارت‌اند از:
• بارداری؛
• داشتن سابقه خانوادگی هموروئید؛
• یبوست یا اسهال طولانی‌مدت یا مزمن.
چه کسانی بیش‌تر در معرض خطر ابتلا به هموروئید هستند؟
هموروئید یک بیماری بسیار شایع است. اکثر افراد در دوره‌ای از زندگی خود دچار هموروئید می‌شوند. افرادی با مشخصات زیر بیش‌تر در معرض این بیماری قرار دارند:
• زنان حامله یا باردار؛
• افرادی که برای مدت طولانی روی توالت می‌نشینند؛
• افراد چاق؛
• افرادی که کارهایی انجام می‌دهند که باعث فشار بیش‌تر روی آن‌ها می‌شود، مانند بلندکردن اجسام سنگین؛
• کسانی که سابقه خانوادگی هموروئید داشته باشند؛
• افرادی که یبوست یا اسهال طولانی‌مدت یا مزمن داشته باشند؛
• افراد سالخورده که ۴۵ تا ۶۵ سال سن دارند.
علائم هموروئید چیست؟
به‌طورکلی علائم هر فرد ممکن است متفاوت باشد، اما برخی از رایج‌ترین علائم بیماری هموروئید عبارت‌اند از:
• مشاهده خون قرمز روشن در مدفوع، روی دستمال توالت یا در کاسه توالت؛
• احساس درد و سوزش در اطراف مقعد؛
• تورم یا توده سفت در اطراف مقعد؛
• احساس خارش؛
• علائم هموروئید ممکن است مشابه دیگر بیماری‌ها باشد؛ بنابراین همواره برای اطمینان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
عوارض هموروئید چیست؟
در موارد نادر، هموروئید ممکن است مشکلات دیگری ایجاد کند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• داشتن شمارش خون پایین که باعث خستگی شما می‌شود (کم‌خونی). این موضوع می‌تواند به دلیل خونریزی طولانی‌مدت یا مزمن بواسیر رخ دهد.
• قطع‌شدن جریان خون از هموروئیدی که بیرون‌زده است (پرولاپسی). این موضوع می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که خون‌رسانی به هموروئید قطع شود. همچنین، این اتفاق می‌تواند بسیار دردناک باشد و باعث خونریزی شود. به‌علاوه، در این صورت ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
علائم بواسیر در زنان
برخی از مهم‌ترین علائم بواسیر در زنان عبارت‌اند از:
• احساس درد در ناحیه مقعد پس از مدفوع؛
• بیرون زدگی زائده گوشتی که نشانه‌ای از هموروئید خارجی می‌باشد؛
• تورم، التهاب و قرمز شدن پوست دهانه مقعد؛
• خون ریزی بعد یا هنگام دفع؛
• خارش ناحیه مقعد؛
• سوزش شدید هنگام دفع داشتن؛
• نبض یا تیر کشیدن ناحیه رکتال و… .
هر کدام از این علائم و نشانه‌ها می‌تواند شامل علائم بواسیر در زنان یا علائم بواسیر در مردان باشد. در این خصوص می‌توان گفت علائم بیماری بواسیر (هموروئید) در زنان و مردان یکسان است.
هموروئید چگونه تشخیص داده می‌شود؟
وجود خون در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای از سایر اختلالات گوارشی مانند سرطان روده بزرگ باشد. در نتیجه، لازم است که برای معاینه کامل به پزشک متخصص مراجعه کنید. برای فهمیدن اینکه آیا هموروئید دارید یا خیر، پزشک ممکن است چندین آزمایش انجام دهد از جمله:
• معاینه بدنی: این کار برای بررسی مقعد و رگ‌های خونی متورم که نشانه هموروئید هستند انجام می‌شود.
• معاینه دیجیتال رکتوم:(DRE) پزشک شما یک انگشت دستکش‌دار و چرب شده (روغن‌کاری شده) را وارد رکتوم شما می‌کند تا هرگونه مشکلی را بررسی کند.
• آنوسکوپی: یک لوله توخالی و روشن در مقعد شما قرار می‌گیرد. این کار برای دیدن هموروئید داخلی استفاده می‌شود.
• پروکتوسکوپی: یک لوله روشن در مقعد قرار می‌گیرد. این کار نمایی از کل رکتوم نشان می‌دهد.
• سیگموئیدوسکوپی: این آزمایش داخل بخشی از روده بزرگ شما را بررسی می‌کند. این کار به تشخیص علت اسهال، درد شکم، یبوست، رشد غیرطبیعی و خونریزی کمک می‌کند. در این راستا، یک لوله کوتاه، منعطف و روشن (سیگموئیدوسکوپ) از طریق رکتوم وارد روده شما می‌شود. این لوله هوا را به روده شما می‌دمد تا آن را متورم کند. این موضوع باعث می‌شود که داخل آن راحت‌تر دیده شود. در صورت نیاز می‌توان نمونه بافتی (بیوپسی) گرفت.
• کولونوسکوپی: این آزمایش طول کامل روده بزرگ شما را بررسی می‌کند. این کار می‌تواند به بررسی هرگونه رشد غیرطبیعی، بافت قرمز یا متورم، زخم، یا خونریزی کمک کند. در این راستا، یک لوله بلند، منعطف و نورانی به نام کولونوسکوپ در رکتوم شما قرار داده می‌شود تا داخل روده بزرگ مشاهده شود. این لوله به پزشک شما اجازه می‌دهد پوشش روده بزرگ شما را ببیند و نمونه‌ای از بافت (بیوپسی) برای آزمایش آن خارج کند. او همچنین ممکن است بتواند برخی از مشکلاتی که ممکن است پیدا شود را درمان کند.
هموروئید چگونه درمان می‌شود؟
پزشک شما یک برنامه مراقبتی برای شما بر اساس موارد زیر تنظیم می‌کند:
• سن، سلامت کلی و سلامت گذشته شما
• میزان جدی بودن بیماری شما
• هموروئید داخلی دارید یا هموروئید خارجی یا هر دو هدف اصلی درمان کاهش علائم شماست. از جمله کارهایی که می‌توانید برای کاهش علائم خود انجام دهید، عبارت‌اند از:
• چند بار در روز در آب گرم در وان بنشینید؛
• استفاده از کمپرس یخ برای کاهش تورم؛
• استفاده از کرم‌های هموروئید یا داروهایی که در رکتوم شما قرار داده می‌شوند. (شیاف)
همچنین، پزشک شما ممکن است به شما پیشنهاد کند که فیبر و مایعات بیش‌تری به رژیم غذایی خود اضافه کنید تا به نرم‌شدن مدفوع کمک کند. داشتن مدفوع نرم‌تر به این معنی است که مجبور نیستید در طول اجابت مزاج فشار بیاورید. این کار باعث کاهش فشار روی هموروئید شما می‌شود. برای افزایش فیبر بیش‌تر به رژیم غذایی خود مواد غذایی زیر را اضافه کنید:
• میوه‌ها
• سبزیجات
• غلات کامل
به‌علاوه، دکتر شما ممکن است به شما توصیه کند که نرم‌کننده‌های مدفوع یا مکمل‌های فیبر مصرف کنید.
راه‌های پیشگیری از بیماری هموروئید
درست است که همیشه نمی‌توان از بروز هموروئید جلوگیری کرد، اما ممکن است خطر ابتلا به هموروئید را کاهش دهید اگر:
• یک رژیم غذایی سالم با فیبر و مایعات فراوان داشته باشید؛
• مدت‌زمان نشستن در توالت را محدود کنید؛
• برای درمان یبوست و جلوگیری از زور زدن زیاد با پزشک خود مشورت کنید؛
• در تناسب‌اندام و وزن متناسب بمانید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم بیماری شما بدتر شد یا اگر علائم جدیدی دارید حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. همچنین، اگر برای اولین‌بار خون در مدفوع یا روی دستمال توالت می‌بینید یا اگر خون بیش از حد طبیعی است با پزشک خود تماس بگیرید.
نکات کلیدی در مورد هموروئید
• هموروئید تورم سیاهرگ‌ها یا رگ‌های خونی در داخل و اطراف مقعد و پایین رکتوم است. این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که فشار اضافی روی این سیاهرگ‌ها وجود داشته باشد؛
• بواسیر یا در داخل مقعد شما (داخلی) یا زیر پوست اطراف مقعد شما (خارجی) ایجاد می‌شود؛
• حدود نیمی از افراد تا سن ۵۰ سالگی به هموروئید مبتلا می‌شوند؛
• بسیاری از زنان در دوران بارداری و زایمان به هموروئید مبتلا می‌شوند؛
• اگر سابقه خانوادگی هموروئید دارید و در حین اجابت مزاج فشار می‌آورید یا یبوست و اسهال طولانی‌مدت (مزمن) دارید، ممکن است به هموروئید مبتلا شوید؛
• علائم بیماری هموروئید ممکن است شامل خون در مدفوع، درد در اطراف مقعد یا خارش باشد؛
• پزشک شما ممکن است چندین آزمایش انجام دهد تا مطمئن شود که هموروئید دارید؛
• جهت درمان هموروئید لازم است فیبر و مایعات بیش‌تری به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
